Stres towarzyszy nam od zawsze i wszędzie, gdyż stresują zarówno trudności, jak i przyjemności. Jest naturalnym procesem fizjologicznym, który motywuje do działania, ale u wielu z nas jego objawy są na tyle nasilone i długotrwałe, że pogarszają samopoczucie i mogą prowadzić do groźnych chorób. Jeśli więc zastanawiamy się, jak skutecznie dbać o zdrowie, przede wszystkim powinniśmy odpowiedzieć sobie na pytanie, jak radzić sobie ze stresem. Spokoju nie musimy szukać w aptece. Sprzyjają mu aktywność fizyczna, dieta i ziołolecznictwo. Ważny jest też… seks.
Stres to najogólniej biorąc, reakcja organizmu na wszelkie sytuacje życiowe. Zwykle używając słowa „stres”, mamy na myśli negatywne napięcie, czyli dystres. Ale jest jeszcze eustres, czyli rodzaj stresu, który motywuje do działania. Mobilizuje nas, poprawia wydajność i pomaga skoncentrować energię na zadaniu, jakie mamy do wykonania.
Jak naturalnie obniżyć poziom kortyzolu?
Każdy z nas może obniżyć poprzez redukcję poziomu kortyzolu – hormonu stresu, którego podwyższone stężenie we krwi jest najczęściej wynikiem permanentnego napięcia. W tym celu powinniśmy ograniczyć spożycie kofeiny, nikotyny i alkoholu, które mogą zaburzać sen. Trzeba unikać jasnego światła w nocy, które może zakłócać rytm dobowy i wydzielanie melatoniny, a także zdrowo się odżywiać, ograniczając cukier i pijąc dużo wody. Spożywać produkty bogate w błonnik, antyoksydanty i probiotyki, takie jak herbata, banany, gorzka czekolada i jogurty naturalne.
Stres a wypadanie włosów
Negatywny stres może mieć katastrofalny wpływ na zdrowie. Badania naukowe dowodzą, że przewlekłe stany napięcia zwiększają ryzyko wystąpienia schorzeń, nawet śmiertelnych. Mogą pojawić się wrzody, arytmia czy choroba wieńcowa. Długotrwały stres może doprowadzić do zawału serca oraz choroby psychicznej (np. depresji).
Stres może powodować łysienie. Większość ludzi ma około 100 tys. mieszków włosowych w skórze głowy. Każdy z nich przechodzi naprzemiennie różne cykle życia. Kiedy faza wzrostu przechodzi do spoczynku (z anagenu do telogenu), włosy wypadają. Jeśli jednak doświadczysz nagłego intensywnego stresu emocjonalnego, organizm uwalnia kortyzol, a mieszki włosowe przechodzą z fazy wzrostu do fazy spoczynku. Wynikiem tego procesu jest nadmierne wypadanie włosów.
Jak pozbyć się stresu
Stres to stan obejmujący cały organizm. Objawami fizjologicznymi przedłużającego się stresu, czyli dystresu są ból (głowy, żołądka, mięśni), problemy gastryczne (biegunka, zaparcia, nudności, wymioty), ucisk w klatce piersiowej, przyspieszone tętno, drżenie rąk, tiki nerwowe oraz spadek odporności i związane z tym częste przeziębienia.
Skutkiem stresu mogą być lęk, gniew, uczucie niepokoju, rozdrażnienie, podenerwowanie, zniecierpliwienie, utrata kontroli nad emocjami, wybuchowość, onieśmielenie, zakłopotanie, nadmierne pobudzenie, zmienność nastrojów, wpadnie ze skrajności w skrajność, poczucie bycia nieszczęśliwym, problemy z pamięcią, trudności z koncentracją uwagi, nieadekwatna ocena sytuacji czy trudności z podejmowaniem decyzji.
Jak zredukować stres? Najlepszą przeciwwagą dla hormonów stresu jest zwiększona produkcja endorfin, zwanych hormonami szczęścia. Sprzyja temu przede wszystkim aktywność fizyczna (np. bieganie, pływanie, joga, tenis) oraz seks. Regularne kontakty intymne mają bardzo korzystny wpływ na cały organizm – odprężają, relaksują, a więc też pomagają w walce ze stresem.
Jak powstrzymać stres
Psycholodzy wyróżniają dwie grupy technik, których celem jest pokonanie stresu. Są to ćwiczenia poznawcze pomagające zmienić sposób myślenia i postrzegania rzeczywistości oraz unikanie sytuacji i bodźców, które wywołują stres. Te ostatnie strategie unikowe oceniane są jako niewłaściwe. Specjaliści zalecają skonfrontowanie się ze stresującym problemem, choć są sytuacje, kiedy unik okazuje się najlepszym rozwiązaniem.
Aby powstrzymać stres, zaleca się słuchanie muzyki lub wsłuchiwanie się w odgłosy przyrody. Muzyka ma wpływ na samopoczucie człowieka, dlatego jej słuchanie pozwala na uspokojenie w sytuacji nasilonego stresu. Słuchanie muzyki poprawia nastrój, dostarcza pozytywnych przeżyć. Rozluźnienie napiętych całodziennym stresem mięśni mogą ułatwić kąpiel bądź masaż z dodatkiem olejków aromatycznych, np. z pomarańczy, lawendy czy melisy.
W rozluźnieniu pomaga codzienna dawka ciszy. Nawet mało intensywne, ale regularne odgłosy (ruchu ulicznego czy telewizora) działają stymulująco na organizm, lecz z czasem wywołują rozdrażnienie. Nieocenione działanie lecznicze i profilaktyczne na stres ma… dłuższy urlop.
Techniki relaksacyjne na stres
Osobom narażonym na długotrwały stres psychologowie doradzają regularne spacery. Aktywność na świeżym powietrzu poprawia oddech, krążenie, dotlenia cały organizm, a otoczenie zieleni korzystnie wpływa na psychikę, gdyż relaksuje i wycisza. Na początek wystarczy 15-20 minut spaceru w plenerze, a później można stopniowo wydłużać ten czas.
W chwili dużego napięcia czasami pomocny jest po prostu krzyk, płacz lub aktywność fizyczna o większej intensywności, aby się zmęczyć. Razem ze zmęczeniem negatywne emocje opadną.
Ćwiczenia na stres w domu
Znane są proste techniki, które w kilka minut dadzą wytchnienie napiętym nerwom i zwalczą stres. Niektóre ćwiczenia można wykonywać w domu, inne są ćwiczenia na stres w pracy. Często pół minuty wystarczy, żeby poradzić sobie z fizycznymi objawami stresu. Jeżeli czujesz napięcie, wstań i wciągnij brzuch, a potem zrób dziesięć głębokich oddechów. Zaczerpnij jak najwięcej powietrza i powoli je wypuszczaj. W stresie zaciskasz szczęki w podświadomym geście obronnym. Odblokujesz się, ziewając kilka razy.