Dietę cukrzycową powinny stosować przede wszystkim osoby chorujące na cukrzycę typu pierwszego, drugiego bądź ciążową.
Z artykułu dowiesz się:
- czym jest dieta cukrzycowa,
- czego należy unikać, będąc na diecie cukrzycowej,
- czym zastąpić pieczywo w czasie diety cukrzycowej,
- czy na diecie cukrzycowej można schudnąć,
- czym jest cukrzyca ciążowa i jak wygląda odpowiednia dieta po jej zdiagnozowaniu.
Podstawową zasadą diety cukrzycowej jest ograniczenie ilości węglowodanów w codziennym jadłospisie. Ten model żywienia stosuje się we wszystkich typach i podtypach cukrzycy, tak aby nie dopuścić do nagłego wzrostu lub spadku poziomu cukru we krwi. Dieta cukrzycowa może być smaczna i urozmaicona, jednak stosując ją, należy bezwzględnie przestrzegać kilku najważniejszych reguł.
Czytaj także: Jak ułożyć dobrą dietę? Czyli liczenie kalorii w praktyce!
Co to jest dieta cukrzycowa?
Dieta cukrzycowa to model żywienia rekomendowany dla osób, u których zdiagnozowano cukrzycę typu pierwszego, drugiego bądź ciążową. Niemniej jednak coraz częściej decydują się przejść na nią także osoby z grup ryzyka, które zagrożone są tą chorobą cywilizacyjną. Dobrze skomponowane menu okazuje się wystarczające w przypadku cukrzycy ciążowej oraz we wczesnych przypadkach cukrzycy typu drugiego. U pozostałych pacjentów konieczne może być także stosowanie leków, lecz ich przyjmowanie nie jest równoznaczne z możliwością porzucenia właściwych nawyków żywieniowych. Zasady diety cukrzycowej są stosunkowo proste, choć ich wprowadzenie w życie może stanowić pewien problem dla diabetyka. Przede wszystkim musi on spożywać białka, tłuszcze oraz węglowodany w odpowiednich proporcjach. Bardzo istotne jest ograniczenie ilości przyjmowanych węglowodanów prostych. Indeks glikemiczny przyjmowanych węglowodanów nie powinien przekraczać 55. 45 proc. energii w diecie powinno pochodzić właśnie z nich (w niektórych przypadkach może być to nawet 60 proc.). Chory powinien spożywać około 5 posiłków dziennie w regularnych odstępach czasowych oraz wypijać przynajmniej 2 litry płynów. Warto zauważyć, że w zaleceniach diety cukrzycowej rekomenduje się przyjęcie konkretnych zasad odżywiania na całe życie, a nie tylko na pewien czas. Cukrzyca jest bowiem chorobą nieuleczalną – wyjątek stanowi tutaj ciążowa jej odmiana, jednak sam fakt jej występowania może zwiększać ryzyko zachorowania na cukrzycę typu drugiego w przyszłości.
Czego należy unikać podczas diety cukrzycowej?
Jadłospis na diecie cukrzycowej, wbrew powszechnym opiniom, nie musi być ubogi czy monotonny. Niemniej jednak warto pamiętać o szeregu produktów, które definitywnie trzeba z niego wykluczyć. Mowa przede wszystkim o:
- słodyczach,
- białym pieczywie,
- białym makaronie,
- białym ryżu,
- napojach gazowanych,
- sokach owocowych,
- alkoholu,
- ciastach i deserach,
- produktach zawierających tłuszcze trans,
- słonych przekąskach,
- daniach gotowych (większość z nich zawiera znaczące ilości cukrów bądź substancji słodzących).
Co ciekawe, w diecie cukrzyka nie ma miejsca na zbyt dużą ilość owoców, a zwłaszcza bananów. Diabetolodzy rekomendują spożywanie maksymalnie jednego owocu dziennie, najlepiej o niskiej zawartości cukrów, na przykład grapefruita.
Czym zastąpić pieczywo podczas diety cukrzycowej?
Cukrzycy mogą spożywać pieczywo w niewielkich ilościach, jednak należy dobierać odpowiednie jego rodzaje. Całkowicie trzeba wykluczyć z menu pieczywo białe, a także słodkie, na przykład bułki maślane czy rogale. Przyczyniają się one do znacznego wzrostu poziomu cukru we krwi, co jest niebezpieczne dla chorego. Cukrzycy mogą natomiast wybierać pieczywo z pełnego przemiału. Jednocześnie należy pamiętać, że nie każdy chleb pełnoziarnisty rzeczywiście takim jest. Niektórzy producenci dodają do masy karmel, przez co pieczywo wygląda na zdrowsze, jednak w rzeczywistości mamy do czynienia z białym, lecz zabarwionym chlebem. Alternatywne produkty, które możemy wprowadzić do codziennego menu, przedstawia tabela:
| Czym zastąpić chleb? | Charakterystyka produktu |
| Pieczywo Ezechiela | Wytwarzane jest na bazie kiełków, nasion roślin strączkowych, jęczmienia i orkiszu. |
| Podpłomyki | Przygotowywane są na bazie rozgotowanych warzyw z dodatkiem mąki orkiszowej. |
| Chleb paleo | Na bazie jajek oraz mąki kokosowej lub warzyw. |
| Płatki owsiane | Można z nich przygotować owsiankę bądź zdrowy chleb. |
| Grube kasze | Można ich użyć do przygotowania różnego rodzaju zup, w tym również zmodyfikowanej zupy mlecznej. |
Dietetycy i diabetolodzy nie rekomendują natomiast popularnych zamienników pieczywa, jakimi są na przykład wafle ryżowe czy chleb chrupki. Zwykle zawierają one dodatek cukru, a dodatkowo posiadają wysoki indeks glikemiczny.
Czy na diecie cukrzycowej można schudnąć?
Utratę nadprogramowych kilogramów rekomenduje się przede wszystkim cukrzykom z nadwagą oraz otyłością. Stosowaniem diety cukrzycowej coraz częściej zainteresowane są też osoby, które co prawda nie chorują na cukrzycę, lecz chciałyby zredukować masę ciała. Czy ten model żywienia rzeczywiście wspomaga odchudzanie? Przede wszystkim warto pamiętać, że został on opracowany z myślą o osobach chorych, które wymagają specjalistycznego podejścia w kwestiach odżywiania. Nie ulega wątpliwości, że dużą zaletą diety cukrzycowej jest możliwość utrzymania poziomu cukru we krwi na mniej więcej stałym poziomie. Pozwala to uniknąć napadów głodu, a także znacząco poprawia samopoczucie. Niemniej jednak dieta cukrzycowa, która ma prowadzić do utraty zbędnych kilogramów, musi opierać się na deficycie kalorycznym. Oznacza to, że należy zredukować liczbę przyjmowanych na co dzień kalorii.
Dieta cukrzycowa w ciąży – co powinnaś wiedzieć?
Dieta cukrzycowa w ciąży musi zostać wprowadzona w przypadku kobiet, u których zdiagozowana została tak zwana cukrzyca ciążowa. Podstawą diagnostyki jest wykonanie testu obciążenia glukozą i oznaczenia poziomu cukru we krwi na czczo oraz godzinę i dwie po jej przyjęciu. Jeśli przynajmniej jeden z wyników nie mieści się w normach, lekarz stwierdza u pacjentki cukrzycę. Zwykle leczenie opiera się na stosowaniu zrównoważonej diety przez cały okres ciąży, aż do rozwiązania. Cukrzyca ciążowa diagnozowana jest zazwyczaj w okolicach 24-28 tygodnia, choć u niektórych kobiet objawy pojawiają się znacznie wcześniej. Na czym polega dieta w cukrzycy ciążowej? Otóż nie różni się ona zasadniczo od tej, którą stosują osoby chore na cukrzycę typu pierwszego lub drugiego. Należy ograniczyć ilość przyjmowanych węglowodanów, wybierając te o niskim indeksie glikemicznym. Istotna jest całkowita rezygnacja z produktów, które przyczyniają się do nagłych wzrostów cukru we krwi. Dietę cukrzycową kobiety w ciąży muszą też stosować w sytuacji odwrotnej, to znaczy w przypadku, gdy cierpią na hipoglikemię. Przypadłość ta jest niejako przeciwieństwem klasycznej cukrzycy – nie dochodzi tutaj do wzrostu, a do nagłego spadku poziomu cukru we krwi. Niemniej jednak taki stan jest równie niebezpieczny i należy podejmować właściwe kroki, aby do niego nie doprowadzić. Mowa właśnie o stosowaniu odpowiedniej diety, w tym spożywaniu 5-6 posiłków dziennie w regularnych odstępach czasowych. Dieta cukrzycowa może, a nawet powinna być stosowana przez kobietę również po porodzie. Nie ma przeciwwskazań, aby przyjąć ten model żywienia na dłużej, a nie tylko na okres ciąży. Jest to o tyle istotne, że cukrzyca ciążowa zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę typu drugiego nawet o połowę.
FAQ:
Kto powinien stosować dietę cukrzycową?
Dieta cukrzycowa przeznaczona jest dla osób, u których zdiagnozowano cukrzycę typu pierwszego, drugiego bądź cukrzycę ciążową.
Jakie są podstawowe zasady diety cukrzycowej?
Na diecie cukrzycowej konieczne jest ograniczenie ilości przyjmowanych węglowodanów, przy czym należy wybierać wyłącznie te o niskim indeksie glikemicznym. Chory musi spożywać 5-6 posiłków dziennie w regularnych odstępach czasowych.
Jak długo kobiety ciężarne muszą być na diecie cukrzycowej?
Na diecie cukrzycowej muszą być wyłącznie kobiety w ciąży, u których zdiagnozowano cukrzycę ciążową. Ważne jest przestrzeganie zasad żywienia przynajmniej do zakończenia ciąży, lecz dobrze stosować je również po porodzie.
