Masz mentalność zwycięzcy? Jeśli chcesz uzyskiwać coraz lepsze wyniki sportowe, powinieneś ją mieć. Emocje sportowe, takie jak radość i szczęście mogą mieć wartość pozytywną, a więc poprawiać samopoczucie i zwiększać poczucie spełnienia. Pasja do sportu jest motorem napędowym dla zawodników, dzięki której są gotowi trenować i rywalizować na najwyższym poziomie. Ale negatywne emocje, jak frustracja czy gniew, mogą być szkodliwe dla zdrowia psychicznego, jeśli są chroniczne. Jak ustrzec się tego, co nam szkodzi?
Mówiąc o treningu sportowym, na ogół skupiamy się na aktywności fizycznej, np. na pływaniu, bieganiu czy konkretnej technice ćwiczeń. Okazuje się jednak, że
w sporcie ważny jest również aspekt mentalny. Eksperci nie są zgodni, który wymiar jest najważniejszy. Z pewnością jednak trening mentalny ma ogromny wpływ na wyniki sportowca i może okazać się kluczem do sukcesu.
Psychologia sportu
Wraz z upływem czasu w naszym kraju przybywa miejsc do uprawiania różnych dyscyplin sportu, a wybrane aktywności fizyczne stają się popularniejsze. Zmianom towarzyszą nowe formy wspierania sportowców. Jedną z nich jest psychologia sportu, która pomaga zawodnikom podnosić indywidualne rekordy i skutecznie rywalizować z innymi sportowcami.
Psychologia sportu to badanie, wyjaśnianie i opisywanie związków psychologicznych występujących w sporcie. Pomaga w opracowaniu metod i technik wykorzystywanych przez trenerów w pracy ze sportowcami, aby osiągali jeszcze lepsze wyniki sportowe. Jej celem jest także wspieranie odporności psychicznej i wdrażanie zdrowych nawyków w życiu codziennym.
Badania naukowe przeprowadzane przez liczne ośrodki akademickie na świecie potwierdzają znaczenie treningu mentalnego w sporcie. W wielu dyscyplinach na najwyższym poziomie rywalizacji różnica między zwycięzcą a resztą stawki często sprowadza się do siły mentalnej. Po prostu, zawodnicy na bieżni idą łeb w łeb, lecz wygrywa ten, kto został lepiej przygotowany do zawodów pod względem emocjonalnym.
Pokonywanie barier w treningu
Bariery psychologiczne mogą ograniczać sportowców i utrudniać im osiąganie sukcesów.
Dotyczą one różnych aspektów mentalnych, jak motywacja, koncentracja, pewność siebie, kontrola emocji czy radzenie sobie ze stresem. Bariery mogą wynikać z różnych czynników, w tym z traumy, niskiej samooceny, lęku przed porażką czy presji społecznej. Odpowiedni trening mentalny, czyli odkrycie barier jest pierwszym krokiem do ich pokonania.
Zdefiniowanie psychologicznych przeszkód w osiąganiu sukcesów sportowych nie jest łatwe, gdyż są one często ukryte i niezauważalne dla sportowców. Dlatego w sporządzaniu planu treningu trzeba zwrócić uwagę na takie okoliczności, jak brak motywacji, powtarzające się błędy, nadmierna samokrytyka czy trudności w kontrolowaniu emocji. Uświadomienie sobie tych sygnałów może pomóc sportowcom w zidentyfikowaniu psychologicznych barier, które ograniczają rozwój ich kariery.
Motywacja do ćwiczeń
W odnalezieniu odpowiedniej motywacji do dalszych treningów pomaga psychologia sportu. Odpowiednia motywacja daje wrażenie wkładania mniejszego wysiłku w ćwiczenia niż jest w rzeczywistości. Pozwala szybciej zauważać pierwsze i kolejne efekty treningu, co bardzo pomaga w chwilach zwątpienia.
Aby znaleźć motywację do ćwiczeń, na początku warto zdefiniować ustawienie celów, do których będziesz dążyć. Czy zależy ci po prostu na zdrowo wyglądającej sylwetce czy interesują cię kolejne rekordy życiowe i sukcesy w konfrontacji z rywalami? Czy może treningi mają za zadanie zredukować stres, który towarzyszy ci w życiu codziennym? Zamierzony cel powinien być konkretny i realny, czyli możliwy do osiągnięcia. W utrzymaniu motywacji pomoże ci właściwie ułożony plan treningu.
Wpływ emocji na trening
Dla osób, które nie radzą sobie z negatywnymi emocjami i stresem rekomendowany jest trening mindfulness (ang. mindful oznacza uważający). To zwracanie uwagi na emocje i doznania pojawiające się w codziennym życiu. Ćwiczenia uważności wpływają na funkcjonowanie mózgu i posiadają działania antydepresyjne.
Trening uważności nawiązuje do różnych metod medytacji, lecz najbardziej zbliżony jest do buddyzmu. To w pełni świadome skierowanie całej swojej uwagi na to, co dzieje się tu i teraz. Żyjemy chwilą, nie powracamy do przeszłości ani nie wybiegamy myślami w przyszłość.
Ćwiczenia w ośrodkach medytacji, na szkoleniach i w niektórych placówkach medycznych pomagają osiągnąć równowagę emocjonalną, pokazują, jak radzić sobie ze stresem i jak zmniejszyć napięcie nerwowe, a także uczą opanowywania gniewu i zdenerwowania.
Psychika a regeneracja
Mentalne przygotowanie sportowców do wyczerpującego treningu powinno obejmować naukę technik relaksacyjnych i kontroli oddechu czy sposobów radzenia sobie ze stresem. Pozytywne emocje, takie jak relaks, zadowolenie, radość czy śmiech sprzyjają dobremu samopoczuciu psychicznemu oraz zdrowiu fizycznemu. Gdy odczuwamy tego rodzaju emocje, w ciele zachodzą dobre procesy, takie jak regeneracja układu nerwowego czy obniżenie poziomu cholesterolu we krwi.
Długotrwałe oddziaływanie negatywnych emocji powoduje zwiększenie ilości hormonów stresu oraz napięcia mięśniowego, co z kolei prowadzi do bólu i innych konsekwencji zdrowotnych. Pacjenci odczuwający bóle psychosomatyczne często wędrują od lekarza do lekarza, szukając przyczyny i rozwiązania swojego problemu. Tymczasem powód kłopotów może tkwić nie w ciele, ale w emocjach.