Część z nas uwielbia trenować.
Część z nas nie nawiedzi trenować, ale chce efekty.
Niezależnie, do której grupy zaliczasz się ty, wszyscy szukamy tego samego, skutecznych ćwiczeń na brzuch, które zagwarantują nam progres.
Z szacunku do Twojego czasu, od razu na wstępie powiem Ci, jak wyglądają skuteczne ćwiczenia na brzuch:
- Ćwiczenia wielostawowe – pośrednio angażują brzuch
- Crunch – angażują przede wszystkim górną część brzucha
- Side bends – angażują przede wszystkim mięśnie skośne brzucha
- Hanging Leg Raises – angażują przede wszystkim dolną część brzucha
Jednak również z szacunku do Twojego czasu, powiem Ci, że to Ci NIE wystarczy, aby osiągnąć sześciopak.
Dzieje się tak dlatego, że mięśnie brzucha to taka partia, którą przede wszystkim trzeba osłonić, a do jej odsłonięcia one nie pomogą.
Ćwiczenia na brzuch mogą poprawić ogólny ich wygląd, ale jeżeli chcesz mieć pewność, że nie będziesz marnować czasu, to polecam Ci poświęcić kilka minut i zapoznać się z poradnikiem, który znajduje się poniżej.
Jak wybrać skuteczne ćwiczenia na brzuch?
Zabierając się za wybieranie skutecznych ćwiczeń na brzuch, warto podkreślić, że mięśnie brzucha to partia, która bierze udział w praktycznie każdym ćwiczeniu wielostawowym.
Dlatego wykonując ćwiczenia bazujące na dużej ilości partii asystujących, zawsze będziemy w jakimś stopniu angażować brzuch.
Tworzy nam to możliwość łączenia treningu brzucha z innymi partiami, pozwalając ćwiczyć większą liczbę mięśni jednocześnie.
W przypadku ćwiczeń na mięśnie brzucha polecam następujące partię:
Oprócz tego, oczywiście możemy trenować mięśnie brzucha bezpośrednio, wykorzystując w tym celu ćwiczenia izolowane.
Cały obszar, który potocznie nazywamy brzuchem, dzielimy na trzy części, które w praktyce wpierają się w trakcie wykonywania każdego zadania:
- Upper part = ćwiczenia na górę brzucha
- Lower part = ćwiczenia na dół brzucha
- Obliques = ćwiczenia na mięśnie skośne brzucha
Do pełnego przetrenowania mięśni brzucha, warto nie tylko wykonywać ćwiczenia wielostawowe, ale również ćwiczenia izolowane, które w teorii skupiają się na danej jego części.
Jeżeli potrzebujesz rozwinięcia zagadnienia trenowania mięśni brzucha, to polecam Ci wpis „3 Ćwiczenia na Mięśnie Brzucha dla Mężczyzn | +255% Efektów„, który chociaż jest dla mężczyzn, to pomoże obu płciom.
Skuteczne ćwiczenia na brzuch:
- Ćwiczenie wielostawowe (np. squat, itp., plank lub ab roller)
- Crunch
- Hanging Leg Raises
- Side Bends
1. Ćwiczenia wielostawowe
Ćwiczenia wielostawowe powinny być podstawą naszego treningu, ponieważ pozwalają nam w prosty sposób zaangażować mięsień brzucha, w trakcie trenowania innej partii mięśniowej, np. nóg.
Jako ćwiczenie wielostawowe do aktywacji brzucha, polecam przede wszystkim „Squat” („Przysiad”) lub Deadlift („Martwy ciąg”).
Ilość serii: 3-5*
Ilość powtórzeń: 6-8
* W zależności od objętości treningowej, którą poruszymy później.
2. Crunch
Crunch to ćwiczenie, które skupia się na górnej części mięśnia brzucha.
Chociaż możemy wykonywać go w wielu wersjach, to przede wszystkim polecam „Cable crunch” („Allahy”), dzięki czemu zyskujemy prostą możliwość progresowania poprzez dokładanie ciężaru.
Ilość serii: 3-5*
Ilość powtórzeń: 10-12
* W zależności od objętości treningowej, którą poruszymy później.
3. Side bends
Side bends skupia się na zaangażowaniu mięśni skośnych brzucha.
Side bends w wielu przypadkach nie jest polecany, ale wiąże się to przede wszystkim z błędną techniką wykonywania.
Jeżeli nie masz pewności, że będziesz poprawnie ćwiczył, możesz postawić na inną propozycję, ale żadna nie wykazuje tak dobrej aktywacji.
Ilość serii: 3-5*
Ilość powtórzeń: 6-8
* W zależności od objętości treningowej, którą poruszymy później.
4. Hanging Leg Raises
Jeżeli miałbyś do wyboru tylko jedno ćwiczenie na mięsnie brzucha, to powinieneś postawić na „Hanging Leg Raises”.
To uniwersalne ćwiczenie chociaż skupia się na dolnej części brzucha, to wystarczy nam do odpowiedniego przetrenowania całego tego mięśnia.
Ilość serii: 3-5*
Ilość powtórzeń: 6-8
* W zależności od objętości treningowej, którą poruszymy później.
Jak często wykonywać skuteczne ćwiczenia na brzuch?
Poniższy fragment jest podsumowanie wpisu – Objętość Treningowa, czyli czemu Trenujesz jak G*WNO – gdzie dokładnie poruszam temat objętości treningowej, jej limitów oraz optymalnego zakresu serii na poszczególne grupy mięśniowe.
Najważniejszą wartością definiującą budowanie masy mięśniowej jest objętość treningowa, czyli ilość serii, którą wykonujemy na daną partię mięśniową.
Objętość treningową wyrażamy w dwóch przedziałach czasowych - jednostce treningowej (jednym treningu) oraz w skali tygodnia.
Chociaż temat ten wciąż wymaga dokładniejszego przebadania, to wyniki eksperymentów, którymi obecnie dysponujemy, pozwalają nam mniej więcej założyć, w jaki sposób należy planować treningi, aby optymalnie budować mięśnie.
I tak za magiczny przedział ilości serii, które należy wykonywać na daną grupę mięśniową, uważa się zakres 10 do 20 serii, gdzie 10 to minimum, aby zmusić organizm do co najmniej utrzymania obecnej masy mięśniowej (1, 2).
Górną granice jest ciężej określić, ponieważ o ile 20 serii jest obecnie "umownym maksimum", to bazuje ona na badaniach, które są przeprowadzane na 3-dniowym planie treningowym, który z kolei ma ograniczenie w postaci efektywnych serii.
Inne badania sugerują nam, że wykonywanie powyżej +/- 5 serii na daną grupę mięśniową w trakcie jednostki treningowej nie daje praktycznie żadnych korzyści, co pokrywałoby się z rezultatami osiągniętymi w poprzednich badaniach (1, 2).
Dlatego po przeanalizowaniu wszystkich argumentów, uważam, że zakres 10 do 20 serii jest świetny, ale dla planu, który zakłada trening FBW 3 do 4 razy w tygodniu.
Ze względu na to, że nie ma sensu zwiększać ilości serii w jednostce treningowej, aby optymalnie wykorzystywać czas, musimy kierować się ku zwiększaniu częstotliwości, a to oznacza zwiększanie ilości dni treningowych.
Oczywiście w grę wchodzą również inne faktory takie jak:
- Regeneracja
- Balans pomiędzy treningami i życiem
- Zapotrzebowanie na bodziec, które rośnie wraz z zaawansowaniem
Dlatego każdy powinien zacząć od 3-dniowego planu treningowego, a następnie przechodzić na coraz większą częstotliwość, aż do osiągnięcia limitu, który wyznaczy mu regeneracja lub balans na linii trening - normalne życie (1).
Warto również wspomnieć o tym, że chociaż teoretycznie wszystkie ćwiczenia wielostawowe powinniśmy wliczać również do serii na brzuch, to w praktyce dla „małych” partii często podaje się objętość izolowaną.
Jedną z popularniejszych specjalistów od objętości treningowej oraz planowania treningów w angielskojęzycznym Internecie jest dr Mike Israetel, który opublikował tabele zawierającą zakresy serii na daną grupę mięśniową, która ma pomóc w znalezieniu odpowiedniej wartości.
| Partia | MV | MEV | MAV | MRV | Częstotliwość |
|---|---|---|---|---|---|
| Brzuch | 0 | 0 | 16-20 | 25+ | 3-5x |
| Plecy | 8 | 10 | 14-22 | 25+ | 2-4x |
| Biceps | 5 | 8 | 14-20 | 26+ | 2-6x |
| Triceps | 4 | 6 | 10-14 | 18+ | 2-4x |
| Łydki | 6 | 8 | 12-16 | 20+ | 2-4x |
| Klatka | 8 | 10 | 12-20 | 22+ | 1.5-3x |
| Przód barków | 0 | 0 | 6-8 | 12+ | 1-2x |
| Pośladki | 0 | 0 | 4-12 | 16+ | 2-3x |
| Czworogłowe | 4 | 6 | 10-16 | 20+ | 2-3x |
| Dwugłowe | 6 | 8 | 12-18 | 20+ | 1.5-3x |
| Środek / tył barków | 0 | 8 | 16-22 | 26+ | 2-6x |
| Czworoboczny | 0 | 0 | 12-20 | 26+ | 2-6x |
Legenda do tabeli:
- MV = Minimalna ilość serii do utrzymania masy mięśniowej
- MEV = Minimalna ilość serii do uzyskania progresu w masie mięśniowej
- MAV = Maksymalna ilość serii, do której jesteśmy w stanie się zaadoptować
- MRV = Maksymalna ilość serii, z której jesteśmy w stanie się zregenerować
Jednak objętość treningowa jest na tyle indywidualnym tematem, że nie da się jednoznacznie stwierdzić, ile serii na brzuch tygodniowo należy wykonywać, aby na pewno zoptymalizować cały proces.
Ile serii na mięśnie brzucha tygodniowo?
Chociaż ilość serii na mięśnie brzucha tygodniowo to sprawa indywidualna, to większość osób powinna wykonywać od 16 do 20 serii. Ilość tę liczymy na ćwiczeniach izolowanych, pomijając ćwiczenia wielostawowe i rozkładamy w zaprezentowany powyżej sposób na kilka dni treningowych.
Ile powtórzeń na skutecznych ćwiczeniach na brzuch?
Ilość powtórzeń nie ma dużego znacznie dla budowania masy mięśniowej danej partii, o ile jest zachowany zakres 6-25 powtórzeń / seria oraz dbamy o trening bliski upadkowi mięśniowemu.
Jeżeli nie orientujesz się, dlaczego zakres 6-25 powtórzeń / seria jest idealny do tego typu treningu, to polecam zapoznać się z wpisem „Ile Serii i Powtórzeń na Masę, Rzeźbę i Redukcje? (Badania)„.
Na temat treningu blisko upadku mięśniowego również powstał osobny artykuł „Skala RPE i RIR Czyli Jak Zrobić +211% Efektów, Trenując Lżej„.
Jak się odżywiać, żeby ćwiczenia na brzuch były skuteczne?
Aby mieć pewność, że ćwiczenia na brzuch będą skuteczne, musimy do nich dołożyć dietę, która ma polegać na deficycie kalorycznym.
Deficyt kaloryczny to inaczej dostarczanie organizmowi mniejszej ilości pokarmu, niż potrzebuje on do utrzymania masy ciała.
Sprawia to, że jest on zmuszony do korzystania z odłożonych wcześniej zasobów energii, które my określamy jako „tkanki tłuszczowa”.
Jednak o wiele łatwiej jest to wytłumaczyć w trakcie wyliczania wszystkich niezbędnych danych, więc przejdźmy do działania.
Jak się odżywiać, żeby ćwiczenia na brzuch były skuteczne:
- Wlylicz zapotrzebowanie kaloryczne
- Wybierz odpowiedni rodzaj diety
- Wybieraj odpowiednie produkty
- Wprowadzaj korekty
1. Wylicz zapotrzebowanie kaloryczne
Najważniejszym elementem każdej diety jest poznanie swojego zapotrzebowania kalorycznego, czyli ilości energii, którą potrzebuje nasz organizm, aby móc zapewnić poprawne funkcjonowanie.
Zapotrzebowanie kaloryczne (zero kaloryczne) możemy poznać na wiele sposobów, ale my wykorzystamy dokładny kalkulator kalorii.
W kalkulatorze musimy podać podstawowe informację na temat swojej sylwetki, w tym m.in.: wiek, wzrost, wagę oraz poziom aktywności fizycznej.
W przypadku celu sylwetkowego wybieramy "utrzymanie wagi"
Aby było łatwiej zrozumieć Ci kolejne kroki, weźmy za przykład bohaterkę (płeć nie ma znaczenia dla schematu) o następującej sylwetce:
- Kobieta
- 170cm
- 65kg
- 25lat
- Mała aktywność
Po podłożeniu tych danych do wspomnianego wcześniej kalkulatora, otrzymujemy zapotrzebowanie kaloryczne wynoszące: 1963kcal / dzień.
Innym sposobem jest wykorzystanie Juicify.app, czyli mojej aplikacji do liczenia kalorii, która nie dość, że sama Ci wszystko policzy, to jeszcze będzie kontrolować Twoją podaż, dostosowując ją do rezultatów "Najlepsza Darmowa Aplikacja do Liczenia Kalorii Już Dostępna!".
2. Wybierz odpowiedni rodzaj diety
Kiedy wiemy jakie jest nasze podstawowe zapotrzebowanie kaloryczne, możemy zdecydować, który typ diety będzie dla nas odpowiedni.
Na pewno odrzucamy typowe budowanie masy mięśniowej, czyli tak na prawdę "grube" przejadanie swojego zapotrzebowania, byle tylko organizm miał idealne warunki do rozwoju masy mięśniowej.
My nie pozwolić sobie na dodatkową tkankę tłuszczową, więc pozostają nam dwie opcje - odchudzanie lub rekompozycja sylwetki.
Pierwsza propozycja będzie idealna, jeżeli uważasz, że masz za duży poziom tkanki tłuszczowej w organizmie i chcesz się go szybko pozbyć.
Rekompozycja sprawdzi się w momencie, kiedy masz sporo czasu oraz sylwetkę, która w miarę dobrze się prezentuje, a tobie zależy na stworzeniu środowiska, które pozwoli Ci ją poprawić, bez "okresu przejściowego".
Czy rekompozycja sylwetki nie jest najlepszym wyjściem?
Rekompozycja sylwetki będzie w wielu przypadkach najlepszym wyjściem, ale gdy mamy do zrzucenia sporo tłuszczu, to warto postawić na redukcję.
Decydując się na rekompozycje, Twoje zapotrzebowanie kaloryczne będzie wynosić taką samą wartość, jak ustaliliśmy w poprzednim podpunkcie.
Jeżeli chcesz wykorzystać ten okres, aby dodatkowo schudnąć, to musisz odjąć około 500 kcal, co przy wiedzy, że 1kg tłuszczu = 7800kcal, będzie gwarantować tygodniową utratę wagi o około 0.45kg.
My założymy, że nasza bohaterka nie ma problemu z duża ilością nadmiarowej tkanki tłuszczowej, a po prostu chce stworzyć organizmowi środowisko do jej porpawy, bez dodatkowego odkładania tłuszczu, więc decyduje się na wspomnianą rekompozycję sylwetki.
W tym przypadku zapotrzebowanie kaloryczne nie zostanie zmienione.
3. Wybieraj odpowiednie produkty
Kalorie czyli inaczej energia, która znajduje się w każdym produkcie, jest rozbijana na makroskładniki - białko, węglowodany i tłuszcze.
Ale spokojnie, to wcale nie jest skomplikowane!
Każdy makroskładnik jest dla organizmu niezbędny, więc warto wybierać produkty w taki sposób, aby dostarczyć mu ich odpowiednią ilość.
Co znaczy odpowiednia ilość?
Tłuszcze powinny stanowić około 25% dzienne zapotrzebowania, co dla naszego przykładu oznacza +/- 1960kcal / 4 = 490kcal z tłuszczów.
1g tłuszczu ma 9 kcal, więc codziennie potrzebujemy około (490 / 9) 54g.
Następnie warto zadbać o białko, które może znacznie przyśpieszyć budowanie masy mięśniowej oraz regeneracje naszego organizmu.
1 g białka to 4kcal i zaleca się około 2g białka na kg masy ciała u osób aktywnych, więcej na ten temat znajdziesz tutaj - ile gram białka dziennie?
W przypadku naszej postaci będzie to 65 kg * 2 = 130g białka dziennie.
Pozostałe 950 kcal (1960 wszystko - 490 tłuszcze - 520 białko) przeznaczamy na ostatni makroskładnik - węglowodany - który przeliczamy tak samo jak białko - 1g = 4kcal, więc otrzymujemy około 238g.
Makroskładniki: Białko: 130g, Węglowodany 238g, tłuszcze 54g.
Następnie warto rozważyć, czy możesz pozwolić sobie na rozłożenie posiłków na większą liczbę, o czym przeczytasz tutaj "O To Ile Posiłków Dziennie i Co Ile Godzin Powinno Się Jeść", bo optymalizuje to efekty.
Czy musimy dbać o makroskładniki?
Warto, ale jeżeli skupisz się tylko na odpowiedniej ilości kalorii oraz białka, to będzie ok. Na co dzień też nie liczymy dokładnie naszych makroskładników, więc chociaż warto, to nie jest to niezbędne.
Czy muszę coś konkretnie jeść?
Nie, możesz jeść cokolwiek chcesz, ale pamiętając o nie przejadaniu kalorii, uzyskiwaniu odpowiedniego poziomu białka oraz włączeniu witamin i minerałów, gdy może nastąpić ich niedobór. Zdrowsze produkty są lepsze dla naszego organizmu, ale nie mają wpływu na kompozycję sylwetki.
Nie potrafie jeść tyle białka
Kiedy zaczniesz notować swoje kalorie, to szybko zauważysz, ze białko nie jest takie proste do pozyskania. Jednak jest na to sposób, który polega na stosowaniu odżywki białkowej. Z góry polecam się w nią zaopatrzyć. Jeżeli nie jesteś pewny, czy jest ona bezpieczna, to polecam ten post "Czy odżywka białkowa jest zdrowa? Jak ją stosować i dawkować?".
Na co jeszcze warto zwrócić uwagę?
Omówione rzeczy daje Ci wszystkie niezbędne informację ze strony diety, ale zachęcam Cię do zapoznania się jeszcze z następującymi wpisami, w którym poruszam mniej istotne kwestie, które mogą mieć wpływ na ostateczny efekt, Twoje samopoczucie oraz komfort życia:
- Kreatyna – co to jest, co daje i jak zrobić cykl kreatynowy?
- Te Proste Sposoby Pozwalają Schudnąć Bez Diety i Ćwiczeń
- Jak 10000 Kroków Dziennie Ratuje Ci Życie? (ile to km i kcal)
- O To Jak Naturalnie Obniżyć Poziom Kortyzolu w Organizmie
- Co Jeść Przed, w Trakcie i Po Treningu Aby Mieć Lepsze Efekty
4. Wprowadzaj korekty
Jak mogłeś zauważyć, podstawowe zapotrzebowanie kaloryczne zmienia się wraz z obecną wagę, więc gdy ona się zmienia, będzie również zmieniać się zapotrzebowanie kaloryczne, co niestety trzeba uwzględniać.
Najłatwiejszą drogą do tego jest skorzystanie z DARMOWEGO personalnego trenera – Juicify.app, w którym ustawiamy swój cel, notujemy spożywane produkty oraz wagę, a aplikacja sama pilnuje wszystkich szczegółów.
Inna opcja to po prostu samodzielne notowanie wspomnianych danych, a następnie na podstawie różnicy pomiędzy oczekiwanym efektem, a uzyskanym, odpowiednie modyfikowanie spożywanych kalorii.
